Generative AI माणसाची जागा घेईल का किंवा त्याच्या अस्तित्वाला धक्का लावेल का? हे ह्या आर्टिकल शेवटी तुम्हाला समजेलच !!ttयाआधी त्याचा शोध,जन्म,उपयोग समजून घेऊ.
2022 मध्ये ख्रिसमसच्या वेळी जेव्हा ChatGPT नावाचा संगणक प्रोग्राम लॉंच झाला तेव्हा AI च्या दुनियेत खळबळ माजली होती.पण कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) ह्या क्षेत्रासाठी ही खूप मोठी गोष्ट होती आणि आहे . AI फक्त माहिती पाहण्या आणि त्याची उत्तम क्रमवारी लावण्यात चांगले होते. पण आता हे नवीन प्रकारचे AI, ज्याला जनरेटिव्ह AI असे म्हणतात, ते एका सुपर पॉवर मशीनसारखे आहे . जे प्रत्यक्षात नवीन गोष्टी तयार करू शकते, जसे की लेखन, चित्रे, अगदी आवाज सुद्धा ! AI साठी ही एक मोठी झेप आहे आणि यामुळे आपण व्यवसाय, विज्ञान आणि अगदी आपले दैनंदिन जीवन जगण्याचा मार्ग बदलू शकतो. लोक आणि या सुपर-स्मार्ट एआयने एकत्र काम केल्यास आपण खूप प्रकारच्या मस्त,नाविन्यपूर्ण, मनोरंजक अशा गोष्टी तयार करू शकणार आहोत!
जनरेटिव्ह एआय हा मुळात एक सुपर-स्मार्ट संगणक प्रोग्राम आहे जो नवीन सामग्री/content तयार करू शकतो, जसे की सुपर-पॉवर कॉपी मशीन जे फक्त कॉपी करण्याऐवजी पूर्णपणे नवीन गोष्टी तयार करते. हे स्पष्ट करण्यासाठी येथे काही उदाहरणे दिली आहेत:
उदा:
१) एका फोटो ॲपची कल्पना करा जे तुम्हाला तुम्ही काढलेल्या कोणत्याही फोटोमध्ये मांजरीचे वास्तववादी चित्र जोडू देते. जनरेटिव्ह AI लाखो मांजरीच्या चित्रांमधून शिकून/Learn करून ते तुमच्यासाठी अगदी नवीन मांजरीचे चित्र वा फोटो तयार करू शकते.
२) लेखी असाइनमेंटवर अडकले? जनरेटिव्ह AI तुम्ही दिलेल्या काही कीवर्डच्या आधारे परिच्छेद किंवा अगदी संपूर्ण कथा तयार करून देऊ शकतो.
३) कधी तुम्हाला पूर्णपणे नवीन शैलीत गाणे ऐकावेसे वाटते का? जनरेटिव्ह एआय संगीताचे विश्लेषण करू शकते आणि नवीन गाणी तयार करू शकते जी तुमच्या आवडत्या कलाकारासारखी वाटेल, पण थोड्याश्या ट्विस्टसह!
Generative AI चे महत्व | Importance in marathi
टॉप ४ कारणे ज्यामुळे तुम्हाला समजून येईल की Generative AI का महत्वाचे आहे?
१) सर्जनशीलतेला चालना: जो डेटा आधी उपलब्ध असायचा त्यावरून विश्लेषण करून आपल्यापर्यंत उत्तरे देण्याचे काम AI पूर्वी करत होता परंतु पारंपारिक AI च्या तुलनेत , Generative AI पूर्णपणे नवीन गोष्टी तयार करू शकतो. तो डिझाइन, लेखन आणि अगदी वैज्ञानिक शोध यासारख्या क्षेत्रात नाविन्यपूर्ण उपाय आणि कलात्मक अभिव्यक्तीसाठी दरवाजे उघडे करत आहे. तुम्ही अशा AI ची स्वप्नातच कल्पना केली असेल जो एक नवीन, टिकाऊ उत्पादन डिझाइन तयार करू शकतो व संगीताची नवीन धुन तयार करू शकतो.
२) मानवी क्षमता वाढवणे शक्य : Generative AI एक शक्तिशाली सहयोगी म्हणून कार्य करू शकतो, आपली क्षमता आणि कार्यक्षमता वाढवतो . पुन्हा पुन्हा करावी लागणारी कार्ये स्वयंचलित करू शकतो. आपल्याला अधिक धोरणात्मक विचार करण्यासाठी आणि समस्या सोडवण्यासाठी आपल्यासोबत brainstorm करू शकतो. उदाहरणार्थ, प्रोग्रम्मिंग मध्ये वापरला जाणारा बॉयलरप्लेट कोड/boilerplate code लिहिण्यासाठी जनरेटिव्ह एआयचा वापर होऊ शकतो. अशा जटिल अल्गोरिदमला हाताळण्यासाठी आपला वेळ वाचू शकतो.
३) छोट्या व्यवसायांना चालना : Generative AI टूल्स API द्वारे अधिक सुलभ होऊ शकतात. ज्यामुळे लहान व्यवसाय आणि व्यक्तींनाही या तंत्रज्ञानाचा लाभ घेता येईल. हे खेळीचे वातावरण तयार करू शकते त्यात समतोल आणू शकते आणि अधिक नाविन्यपूर्ण वातावरणास प्रोत्साहन देऊ शकते.
४) जागतिक आव्हानांना संबोधित करते : जनरेटिव्ह एआयमध्ये मानवतेच्या काही सर्वात मोठ्या आव्हानांचे निराकरण करण्याची क्षमता आहे. याचा वापर शाश्वत ऊर्जा(sustainable energy) उत्पादनासाठी नवीन सामग्री/कंटेंट डिझाइन करण्यासाठी, वैयक्तिकृत वैद्यकीय उपचार विकसित करण्यासाठी किंवा वैयक्तिक शिक्षण शैलीनुसार शैक्षणिक कंटेंट तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
Generative AI चे प्रकार| Types in marathi
जनरेटिव्ह एआय काही वेगवेगळ्या पद्धतींचे असू शकते. त्या प्रत्येक टूलची स्वतःची खास कौशल्ये असू शकतात. येथे काही सामान्य प्रकार समजवण्यात आलेले आहेत.
१) टेक्स्ट टु समथिंग (Text to Something) : एका सुपर पॉवर टाईपरायटरची कल्पना करा! असा टाइप रायटर जो तुमच्या स्वप्नात येणाऱ्या गोष्टी लिहू शकतो,सांगू शकतो, लिखाणात प्रत्यक्षात उतरवू शकतो. या प्रकारची जनरेटिव्ह एआय टूल्स नवीन गोष्टी तयार करण्यासाठी मजकूरात दिलेल्या सूचना वापरते आणि रिजल्ट देते. उदाहरणार्थ, तुम्ही त्याला “फ्यूचरिस्टिक सिटी पार्क” सारखे काही कीवर्ड देऊ शकता आणि ते तुम्हाला त्या दृश्याचे वर्णन करणारी कविता किंवा बातमी, लेख लिहून देऊ शकते.
२) इमेज-टू-इमेज (Image to Image): या प्रकारचे जनरेटिव्ह AI हे स्टिरॉइड्सवरील फोटो रिमिक्सरसारखे आहे. ते विद्यमान प्रतिमा घेऊ शकते आणि पूर्णपणे नवीन काहीतरी तयार करण्यासाठी वापरू शकते. समजा तुमच्याकडे तुमच्या कुत्र्याचे चित्र आहे, पण तुमची इच्छा आहे की तो सुपरहिरो केप घातला असेल. हे AI तुमच्या कुत्र्याच्या चित्राचे विश्लेषण करू शकते आणि तुमच्या पिल्लाला शक्तिशाली केपसह एक नवीन प्रतिमा तयार करू शकते!
३) मोठ्या भाषेचे मॉडेल (LLM) Gemini/Chatgpt, Copilot (एक प्रकारचा जनरेटिव्ह AI!) समजण्यासाठी आणि मजकूर तयार करण्यासाठी ट्रान्सफॉर्मर नावाचे तंत्र वापरते. कल्पना करा” शब्दांची विशाल लायब्ररी एकमेकांशी संपर्क साधून समोरच्याला उत्तरे देत आहे”. आमचे प्रश्न आणि विनंत्या समजून घेण्यासाठी ते त्या माहितीचे विश्लेषण करू शकते. आणि नंतर त्या ज्ञानाचा उपयोग माहितीपूर्ण आणि सर्जनशील प्रतिसाद तयार करण्यासाठी करू शकते, जसे की तुम्ही जे आत्ता संपूर्ण उत्तर वाचले आहे ते ह्या जनरेटिव्ह AI टूल्स चा वापर करूनच तुम्हाला समजवण्यात आले आहे.
जनरेटिव्ह एआय मानवांची जागा घेईल का?
उत्तर आहे: नाही ,जेनरेटिव्ह AI ची क्षमता खूप प्रभावी असली तरी, ते पूर्णपणे माणसांची जागा घेऊ शकत नाही. जाणून घ्या Generative AI Information in Marathi.
आंतरिक समजुतीचा अभाव: जेनरेटिव्ह AI मोठ्या प्रमाणातील डेटासेटवर आधारित नमुने आणि आउटपुट तयार करण्यात तरबेज आहे. परंतु, त्यात माणसांकडे असणाऱ्या खोलवरच्या समजुतीचा अभाव आहे. उदाहरणार्थ, एखादा मानवी शेफ फक्त रेसिपीचे पालन करत नाही तर अनुभव किंवा अंतःप्रेरणा वापरून त्या पदार्थमध्ये चांगली चव आणतो. रेसिपीचे पालन करणारे AI प्रत्येक स्टेप चा हेतू समजणार नाही किंवा एखादा घटक नसल्यास त्याची बुद्धी तो इतकी वापरू शकणार नाही जितका मानव वापरेल.
मर्यादित सर्जनशीलता: Generative AI विविध रचनात्मक मजकूरातून प्रतिमा तयार करू शकते, परंतु ते अनेकदा अस्तित्वात असलेल्या संकल्पनांची पुन्हा रचना करण्यावर अवलंबून असते. खऱ्या अर्थाने सर्जनशीलता, जी मानवी भावना, अनुभव आणि वेगळ्या पद्धतीने विचार करण्याच्या क्षमतेने चालते, ती AI साठी आव्हानात्मक आहे. एखादा गीतकार दुखी असेल तर आणि आनंदी असेल तर वेगवेगळी प्रेरणा घेऊन भावपूर्ण धून निर्माण करू शकतो,पण AI साठी ही सर्व जिंकणे कठीणच आहे.
संदर्भ आणि सूक्ष्मतेच्या अडचणी: मानवी भाषा संदर्भ आणि सूक्ष्मतेने भरलेली असते. Generative AI चुकीच्या सूचनांमुळे गोंधळात पडू शकतो आणि म्हणून संवादामधील सूक्ष्म भावना चुकवू शकतो. एखाद्या थेरपिस्टला रुग्णाच्या शरीराची भाषा आणि व्यक्त न केलेल्या भावना समजून घेणे सहज शक्य आहे. जे कौशल्य सध्या AI कडे नसेल.
मानवी तज्ज्ञता आणि निर्णय: अनेक कामांसाठी फक्त सूचनांचे पालन करणे नव्हे तर मानवी तज्ज्ञता आणि निर्णयाचीही आवश्यकता असते. एखादा डॉक्टर रुग्णाचे निदान करताना किंवा वकील कायदेशीर खटला तयार करताना वर्षानुवर्षांचा अनुभव वापरतो. AI या क्षेत्रात उपयुक्त साधन असू शकते. परंतु पूर्णपणे मानवी घटकाला पर्याय बनवण्याची क्षमता त्यात नाही.
Generative AI विकसित होत असताना ते निश्चितच अधिक प्रगत होईल. तथापि, मानवी मनाची वैशिष्ट्यपूर्ण गुणवत्ता, सर्जनशीलता, सहानुभूती आणि जटिल परिस्थितींमधून मार्ग काढण्याची क्षमता – जवळच्या भविष्यात त्याचे महत्व कायम राखेल.