सरकारी नोकरी ही अशी गोष्ट आहे की ज्याने तुम्हाला नोकरीची सुरक्षितता आणि स्थिरता मिळते. आणि अनेक असंख्य भत्ते आणि फायदे उपलब्ध होतात. या सर्व गोष्टींमुळे सरकारी नोकरी खाजगी नोकरीपेक्षा वेगळी आणि लोकप्रिय ठरते. ज्या विद्यार्थ्याला १२ वी नंतर सरकारी नोकरीच करायची आहे. व ज्याचे हे निश्चित आहे की त्याला खाजगीत जायचेच नाही आहे, त्याने ताबडतोब या Government Jobs च्या भरतीचा लाभ घ्यावा.
सामान्यता: ही प्रतिष्ठित पदे सुरक्षित करण्यासाठी, उमेदवारांना विशेषत: स्पर्धात्मक प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक असते. या परीक्षा अनेकदा मूलभूत ज्ञान, तर्क क्षमता आणि कधीकधी भूमिकेशी संबंधित विशिष्ट कौशल्यांचे मूल्यांकन करतात. ज्यासाठी सरकार-मान्यता प्राप्त अभ्यास साहित्य, ऑनलाइन कोचिंग प्लॅटफॉर्म आणि सराव चाचण्यांसह परीक्षेची सामग्री उपलब्ध असते. तयारीमध्ये मदत करण्यासाठी असंख्य संसाधनेही उपलब्ध असतात.
सरकारी क्षेत्रात त्यांचे करिअर सुरू करून, 12वी उत्तीर्ण पदवीधर व्यावसायिक जीवनासाठी एक भक्कम पाया तयार करू शकतात. या भूमिका स्थिरता, भरपूर फायदे आणि सुरक्षित वातावरणात वैयक्तिक आणि व्यावसायिक वाढीची क्षमता वाढवतात.
आर्थिक अस्थिरतेमुळे नोकरी करू इच्छिणाऱ्यांसाठी सरकारी नोकरी/Government Jobs हा एकमेव उत्तम पर्याय आहे. तुम्हाला पूर्णवेळ कायमस्वरूपी नोकरी हवी असल्यास तुम्ही खाजगी नोकरीचा विचार न करता सरळ GOVT साठी तयारी करणे योग्य राहील.
Defence Exams after 12th for female and male
परीक्षेद्वारे | थेट प्रवेशाद्वारे |
NDA & NA | TES (Technical Entry Scheme)(10+2) |
MNS (For females only) | NCC (National Cadet Corps) Entry Scheme |
AFMC, Pune for AMC | (B.Tech) Cadet Entry Scheme |
Recruitment of Agniveers (Airforce,Navy,Army) | |
Indian Air Force Airman in Group ‘Y’ | |
CISF हेड कॉन्स्टेबल (जनरल ड्युटी) | |
भारतीय नौदलातील नाविक (एए आणि एसएसआर) भरती |
एनडीए आणि एनए(NDA & NA)
ते इंडियन मिलिटरी अकादमी (IMA), इंडियन नेव्हल अकादमी (INA), एअर फोर्स अकादमी येथे जॉइन होतात. ते त्यांच्या निवडलेल्या संरक्षण दलाचे नेतृत्व आणि सेवा करण्यास तयार असलेले पूर्ण अधिकारी बनतात.
- परीक्षेचे नाव: एनडीए आणि एनए परीक्षा
- पोस्ट चे नाव: NDA च्या वायुसेना आणि नौदल शाखा आणि INA मध्ये 10+2 कॅडेट एंट्री स्कीम
- वयोमर्यादा: 18-23 वर्षे (कमीत कमी)
- पात्रता:भौतिकशास्त्र आणि गणितासह 12वी किंवा समकक्ष परीक्षा उत्तीर्ण/
- पगार: 7 व्या वेतन आयोगानुसार
MNS मिलिटरी नर्सिंग सर्व्हिस
बीएससी नर्सिंग कोर्सच्या ४ वर्षांसाठी उमेदवार निवडण्यासाठी मिलिटरी नर्सिंग सर्व्हिस(MNS) परीक्षा घेतली जाते. ही परीक्षा डायरेक्टरेट जनरल ऑफ मेडिकल सर्व्हिसद्वारे(Director General Armed Forces Medical Services ) घेतली जाते. ही 6-टप्प्यांची परीक्षा आहे ज्यामध्ये उमेदवारांना ऑनलाइन परीक्षा, कागदपत्रांची पडताळणी, ऑनलाइन MNS परीक्षा, मानसशास्त्रीय मूल्यांकन चाचणी (PAT), मुलाखत आणि वैद्यकीय परीक्षा यांसाठी उपस्थित राहावे लागेल.
- परीक्षेचे नाव: MNS (FOR FEMALES ONLY)
- पोस्ट चे नाव: 10+2 समक्ष भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र आणि इंग्रजीसह 50% पेक्षा कमी नसलेल्या गुणांसह उत्तीर्ण. or चालू शैक्षणिक सत्रात पात्रता परीक्षेच्या अंतिम वर्षासाठी उपस्थित असलेले उमेदवार.
- वयोमर्यादा: 16.5 ते 24.5 वर्षे(कमीत कमी)
- पात्रता: उपस्थित / इयत्ता 12 उत्तीर्ण
- पगार: रु. 56,100 ते रु. 1,77,500/- प्रति महिना 7 व्या वेतन आयोगानुसार विविध लाभांसह.
CISF हेड कॉन्स्टेबल (जनरल ड्युटी)
कारखाने आणि औद्योगिक क्षेत्रांचे संरक्षण करा, सरकारी इमारती आणि पॉवर प्लांटसारख्या पायाभूत सुविधा सुरक्षित करा, देशभरातील विमानतळांचे रक्षण करा.
- परीक्षेचे नाव: CISF हेड कॉन्स्टेबल (जनरल ड्युटी)
- पोस्ट चे नाव: हेड कॉन्स्टेबल (जनरल ड्युटी) क्रीडा कोट्याविरुद्ध
- वयोमर्यादा: 18-23 वर्षे (कमीत कमी)
- पात्रता:कोणत्याही मान्यताप्राप्त शाळेतून इंटरमिजिएट (वर्ग १२) उत्तीर्ण होणारी कोणतीही व्यक्ती
- पगार: 25,500-81,100 रु.
एए आणि एसएसआर(AA & SSR)
उपकरणे आणि जहाजाचे भाग व्यवस्थित राखणे, शस्त्रे आणि यंत्रसामग्री चालवणे आणि माणसे आणि सामग्रीचे हस्तांतरण सुलभ करणे यासह नौदलासह देखभाल आणि ऑपरेशनल कार्ये समाविष्ट आहेत.
- परीक्षेचे नाव: भारतीय नौदलातील नाविक (एए आणि एसएसआर) भरती
- पोस्ट चे नाव: AA & SSR
- वयोमर्यादा: 18 वर्षे (किमान)
- पात्रता: गणित आणि भौतिकशास्त्रात 60% गुणांसह 10+2 परीक्षा उत्तीर्ण.
- पगार: रु. 5200- रु. 20, 200
AFMC आर्म्ड फोर्सेस मेडिकल कॉलेज ENTRY
AFMC म्हणजे (आर्म्ड फोर्सेस मेडिकल कॉलेज) ही भारतातील पुणे येथे MBBS प्रोग्राम देणारी संस्था आहे.
जी भारतीय सशस्त्र दलांसाठी विद्यार्थ्यांना वैद्यकीय प्रशिक्षण देते.हे फक्त कॉलेज नाही तर हे भारतीय सशस्त्र दलात (Indian Armed Forces) देशाची सेवा करणाऱ्या वैद्यकीय व्यावसायिकांसाठी (विद्यार्थ्यांसाठी) ट्रेनिंग ग्राउंड आहे.
- परीक्षेचे नाव: AFMC
- पोस्ट चे नाव: MBBS
- वयोमर्यादा: 17 – 24 वर्ष (प्रवेशाच्या वर्षाच्या 31 डिसेंबरपर्यंत)
- पात्रता: भारतीय नागरिक आणि अविवाहित असणे आवश्यक आहे. NEET परीक्षा चांगल्या रँकने उत्तीर्ण केलेली असावी. वैद्यकीयदृष्ट्या तंदुरुस्त असणे आवश्यक आहे. फिजिकल स्टॅंडर्ड पूर्ण करणे आवश्यक आहे (उंची आणि वजन आवश्यकतांसह)
- पगार: रु. 49200 – रु. 2,11,600
अग्निपथ योजना
तरुण पुरुष आणि महिलांना चार वर्षांच्या सेवा कालावधीसाठी भारतीय सशस्त्र दलात भरती करते.
25% पर्यंत अग्निवीरांना त्यांची चार वर्षांची सेवा यशस्वीरीत्या पूर्ण केल्यानंतर सशस्त्र (Armed Forces) दलाच्या नियमित केडरमध्ये कायमस्वरूपी भरतीसाठी अर्ज करण्याची संधी दिली जाते.
- पोस्ट चे नाव: इंडियन आर्मी, नेव्ही आणि एयरफोर्स मधील वेगवेगळे अग्निवीर पोस्ट
- परीक्षेचे नाव: Common Entrance Test (CET)
- वयोमर्यादा: 17.5 to 21 वर्ष
- पात्रता: अविवाहित, विशिष्ट शैक्षणिक पात्रता (8वी ते 12वी उत्तीर्ण) पदानुसार, शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त आणि वैद्यकीयदृष्ट्या सुदृढ.
- पगार: रु. 30,000 – रु. 40,000
IAF Airman Group Y
हा ग्रुप भारतीय वायुसेनेतील भरती होणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचा असतो जे ग्राउंड ऑपरेशन्स आणि सपोर्ट फंक्शन्स चे काम करतात.
हा एक नॉन ऑफिसर रोल आहे परंतु हवाई दलाच्या सुरळीत कामकाजासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे.
- पोस्ट चे नाव: प्रशासन (ऍडमिनिस्ट्रेशन),कम्युनिकेशन, लॉजिस्टिक, मेडिकल असिस्टंट, केटरिंग सर्विस, सेक्युरिटी
- परीक्षा: ऑनलाइन रिटन (लेखी) टेस्ट, फिजिकल फिटनेस टेस्ट, ऍडॉप्टेबिलिटी टेस्ट, मेडिकल एक्झामिनेशन
- वयोमर्यादा: 17.5 to 21 वर्ष
- पात्रता: अविवाहित, 12वी उत्तीर्ण – किमान 50% गुण (फिजिक्स आणि मॅथ्स विषय), शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त आणि वैद्यकीयदृष्ट्या सुदृढ.
- पगार: रु. 21,700 – रु.25,500
इंडियन आर्मी टेक्निकल एंट्री स्कीम -TES
हा प्रोग्राम भारतीय लष्कराच्या गरजांशी संबंधित टेक्नॉलॉजिकल क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करून कठोर ट्रेनिंग पुरवतो.
ज्यामुळे तुम्हाला तुमच्या डोमेनमधील तज्ञ बनता येते.
- पोस्ट चे नाव: कॉर्प्स ऑफ इंजिनियर्स, कॉर्प्स ऑफ इलेक्ट्रॉनिक्स अँड मेकॅनिकल इंजिनियर्स (EME) आणि सिग्नल्स.
- परीक्षा: TES मध्ये लेखी परीक्षा समाविष्ट नसते.
- वयोमर्यादा: 17 to 25 वर्ष
- पात्रता: अविवाहित, 12वी उत्तीर्ण – किमान 60% गुण (फिजिक्स आणि मॅथ्स विषय), अर्जाच्या वर्षी JEE (MAIN) साठी हजर राहिलेले
- पगार: किमान रु. 48,000
NCC म्हणजे नॅशनल कॅडेट कॉर्प्स
ही भारतातील त्रि-सेवा संस्था आहे जी शालेय आणि महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांना लष्करी प्रशिक्षण देते. तसेच, NCC कॅडेट भारतीय सशस्त्र दलातील विविध पदांसाठी NCC पार्श्वभूमीला महत्त्व देणाऱ्या नोंदींद्वारे अर्ज करू शकतात.
- पोस्ट चे नाव: लेफ्टनंट, कॅप्टन, मेजर, लेफ्टनंट कर्नल आणि त्यावर
- परीक्षा: NCC साठी कोणतीही विशिष्ट परीक्षा नाही
- वयोमर्यादा: 19 to 25 वर्ष
- पात्रता: मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून डिग्री किंवा किमान 50% गुणांसह समकक्ष पात्रता.
- पगार: रु. 56,000 – रु. 2,07,200
(B.Tech) Cadet Entry Scheme
ही भारतीय नौदलात सेवा करण्यासाठी तरुण पुरुष आणि महिला निवड प्रक्रियेत निवड झाल्यावर केरळमधील एझिमाला येथील भारतीय नौदल अकादमीमध्ये चार वर्षांचा बी.टेक प्रोग्राम करतात.
- पोस्ट चे नाव: इंडियन नेव्ही ऑफिसर
- परीक्षा:अर्ज, लेखी चाचण्या, वैद्यकीय तपासणी आणि इंटरव्यू समाविष्ट आहे. NO
- वयोमर्यादा: 17 to 19.5 वर्ष
- पात्रता: अविवाहित, 12वी उत्तीर्ण – किमान 75% गुण (फिजिक्स आणि मॅथ्स विषय), आणि इंग्रजी विषयात 50%
- पगार: किमान रु. 56,100
Government Jobs- Frequently Asked Questions
१) भविष्यात कोणती सरकारी नोकरी सर्वोत्तम आहे|Which government job is best in future?
भविष्यात कोणती नोकरी चांगली असेल नसेल ह्याने फरक पडून घेण्यापेक्षा वर्तमानात कोणत्या गोष्टी करायला आवडतात ते महत्वाचे आहे. कोणत्या प्रकारचे काम तुम्हाला उत्तेजित करते? तुम्हाला सार्वजनिक संवाद, तांत्रिक कार्ये, संशोधन किंवा विश्लेषण आवडते का? संवाद ठेवणे , समस्या सोडवणे, नेतृत्व करणे , डेटा विश्लेषण करणे किंवा विशिष्ट तांत्रिक कौशल्ये आत्मसात करणे यासारख्या कौशल्यांचा विचार करा.
२) सरकारी नोकरी सहज कशी मिळेल|How to get government job easily?
क्रीडा कोटा, सांस्कृतिक कोटा, अंतर्गत पदोन्नती आणि प्रतिनियुक्ती. ह्या पर्यायांचा वापर करून तुम्ही डायरेक्ट सरकारी नोकरी मिळवू शकता.
स्पोर्ट्स कोटा: भारतीय रेल्वे, भारतीय लष्कर आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील बँका यांसारख्या विविध सरकारी संस्था सहाय्यक स्टेशन मास्टर, तिकीट कलेक्टर आणि लिपिक यासारख्या पदांसाठी क्रीडा कोट्याअंतर्गत नोकरी आरक्षण देतात.
सांस्कृतिक कोटा:भारतीय रेल्वेसारख्या कंपन्या कनिष्ठ लिपिक, तिकीट कलेक्टर आणि असिस्टंट लोको पायलट यांसारख्या पदांसाठी कला, ललित कला किंवा साहित्यातील अपवादात्मक प्रतिभा असलेल्या लोकांची भरती करतात.
नक्की वाचा:
Career Options after 12th:12वी पूर्ण केल्यानंतर योग्य करिअर कसे निवडावे?
Courses after 12th PCM And PCB:सोडा इंजिनिअरिंग व मेडिकल ,हे करिअर ऑप्शन्स आहेत ट्रेंडिंग!
10th व 12th Career Guidance: मी योग्य करिअर पर्याय कसा निवडू शकतो| what to consider when choosing a career path
Career options after 12th: कॉमर्स करणारे नुसते CA च बनत नसतात तर हे आहेत नवीन करिअर|Commerce without maths
३) पदवीनंतर कोणती सरकारी नोकरी सोपी आहे|Which government job is easy after graduation?
which government job is easy after graduation? हा प्रश्न प्रत्येक विद्यार्थ्याला पडलेला असतो. आणि जर तुम्ही ग्रॅजुएशन च केला आहे म्हणजे तुम्ही एक मोठ्या परीक्षेसाठी/exam लक्ष्य ठेवणार. जी तुम्हाला समाजात प्रतिष्ठा,ओळख,आर्थिक दृष्ट्या स्वातंत्र्य देईल. ह्यामध्ये यूपीएससी,SSC, बँकिंग, रेल्वे, कोणत्याही परीक्षा असू शकतात. तर हे तुम्ही तुमच्या बुद्धीनुसार, गरजेनुसार ठरवा.
प्रयत्न केले तर यूपीएससी ही सोपी आहे. आणि प्रयत्न नाही केले तर टंक लेखकाचा जॉब ही अवघड.
४) भारतात सरकारी नोकरी करणे योग्य आहे का| Why is a government job better than a private job in marathi?
ह्या दोन्ही प्रश्नांना एकच उत्तर आहे , ते म्हणजे गवर्नमेंट जॉब किंवा प्रायवेट जॉब करण्याची ज्याची त्याची इच्छा व आवड असते. त्या गोष्टी सर्वांसाठी चांगल्या असूच शकतात असे नाही.
मुद्दे | गवर्नमेंट जॉब | प्रायवेट जॉब |
१) नोकरी सुरक्षा आणि स्थिरता | सरकारी कर्मचाऱ्यांना कामावरून काढणे कठीण असते. मजबूत कार्यकाळ आणि समाप्तीच्या प्रक्रिया | कंपनीच्या कामगिरीवर आणि उद्योगावर अवलंबून. टाळेबंदी अधिक व वारंवार होऊ शकते, विशेषतः आर्थिक मंदीच्या काळात. |
२) पगार आणि फायदे | पगार सामान्यतः खाजगी क्षेत्रापेक्षा कमी असतो. परंतु Pension, Paid Leaves, House rent, Vehicle allowance, यांसारख्या लाभांसह निश्चित पगाराची वाढ. | विशेष क्षेत्रात पगार जास्त असू शकतात काही कंपन्या कार्यप्रदर्शन-आधारित बोनस किंवा स्टॉक/Stock options पर्याय देऊ शकतात. |
३) कार्य संस्कृती आणि कार्य-जीवन संतुलन | Bureaucratic पद्धतीचे काम, अधिक शिस्त, निर्णय घेण्याची ताकत. | अधिक गतिमान आणि वेगवान, अनेकदा जास्त कामाचे तास. |
४)वाढ आणि शिकण्याच्या संधी | शिकण्याच्या संधी विभागीय प्रक्रियेवर केंद्रित असू शकतात. परंतु गवर्नमेंट च्या पॉलिसी मेकिंगचा भाग तुम्ही होऊ शकता. | नवीन तंत्रज्ञान शिकण्याची किंवा आव्हानात्मक प्रकल्प हाती घेण्याची संधी. तथापि, संबंधित राहण्यासाठी सतत शिकणे आणि अपस्किलिंग आवश्यक असू शकते. |
५)ज्ञानाचा उपयोग आणि प्रभाव | धोरण अंमलबजावणी, सार्वजनिक सेवा, किंवा प्रशासकीय कार्ये. ज्ञान एक भूमिका बजावत असताना, परिणाम प्रणालीद्वारे/system अप्रत्यक्षपणे जाणवू शकतो. | समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी, नवीन उत्पादने विकसित करण्यासाठी किंवा नावीन्यपूर्णतेसाठी योगदान देण्यासाठी ज्ञान थेट लागू केले जाऊ शकते. |
५) भारतात सरकारी नोकरी मिळणे अवघड आहे का Is getting Government Jobs difficult in India?
ह्या प्रश्नाचे उत्तर कटू आहे पण सत्य आहे. कारण भारताची लोकसंख्या लक्षात घेता, तिथल्या बेरोजगारीचा विषय समजून घेतला तर सरासरी १० लाख विद्यार्थी १००० यूपीएससी च्या जागांसाठी फॉर्म भरतात. अर्थातच त्यापैकी १००० लोकच घेतली जाणार म्हणून लोकांना वाटते इथे खूपच स्पर्धा आहे. परंतु वास्तविकता त्यातील अंदाजे १-२ लाख विद्यार्थीच असे असतात, जे खरोखरच तयारी करत असतात. त्यामुळे घाबरून जाऊन सरकारी नोकरीचे स्वप्न बघणे बंद करू नका.
Department of Personnel and Training च्या रीपोर्टनुसार,
2014 पासून 22 कोटींहून अधिक अर्जदारांनी सरकारी नोकऱ्यांसाठी अर्ज केले आहेत आणि 7.22 लाखांहून अधिक लोकांना केंद्र सरकारमध्ये कायमस्वरूपी पदे मिळाली आहेत.
ही संख्या उपलब्ध जागांची मर्यादित संख्या आणि या नोकऱ्यांसाठी सातत्याने वाढणारी मागणी यांच्यातील तफावत देखील दर्शविते.
THE PRINT च्या अहवालानुसार,
कर्मचारी निवड आयोगाच्या(SSC) भरतीतील घसरण ही सर्वात मोठी आहे.
2016-17 मध्ये, SSC ने केंद्र सरकारसाठी 68,880 उमेदवारांची भरती केली होती, तर 2020-21 मध्ये ही संख्या फक्त 2,106 पर्यंत घसरली – 96 टक्क्यांनी घसरली.
त्यामुळे स्पर्धा फक्त Highest Number of Applicants मुळेच नाही तर Lowest Number of Seats मुळेपण वाढत आहेत.
६) विद्यार्थी सरकारी नोकऱ्यांना प्राधान्य का देतात? Why do students prefer government jobs?
माझ्यानुसार ह्याची दोन संभाव्य उत्तरे आहेत.
एक म्हणजे अशी Government Jobs/नोकरी जी तुम्हाला निर्णय घेण्याची पॉवर देईल, व त्या उद्देशाने तुम्ही देशासाठी देखील काहीतरी करू शकाल, जनतेसाठी काहीतरी करू शकाल, याचे समाधान राहील,जिथे प्रशासकीय अधिकार मिळतील व विविधतेसह सरकारशी थेट संवाद साधता येईल.
दुसरी बाजू म्हणजे , एक अशी सरकारी परीक्षा ज्यासाठी कोणतीही पात्रता नाही आणि ज्याचे कारण भारतातील वाढणारी Unemployement ची समस्या. त्याचबरोबर मोठमोठ्या कंपनीचे वाढणारे layoff प्रकरण
आणि या दोन घटकांचा परिणाम म्हणून सरकारी सेवा/Government Jobs भारतात अधिकाधिक लोकप्रिय होत आहे.
दोन्ही युक्तिवाद त्यांच्या संबंधित संदर्भांमध्ये वाजवी आहेत कारण व्यवसाय नियमितपणे बेरोजगारीच्या परिणामी कर्मचार्यांना काढून टाकतात.
तथापि, Government Jobs साठी लोकांच्या पसंतीवर परिणाम करणारे हे एकमेव घटक नाहीत. तर खाली इतर महत्त्वपूर्ण कारणे आहेत:
- सरकार रोजगार स्थिरता सुनिश्चित करते
- हे कार्य-जीवन संतुलनास प्रोत्साहन देते.
- सरकार ऑटोमोबाईल, भाडे आणि प्रवास भत्त्यांसह फायदे देते.
- सरकार कौटुंबिक-व्यापी विमा देखील प्रदान करते.
- सरकार सुट्ट्यांसाठी निश्चित वेळापत्रक ठेवते.
- प्रत्येक वेळी आणि प्रत्येक सरकारी क्षेत्रात, सरकार पदोन्नती आणि वाढ देते.
