Electric Vehicle Industry (इलेक्ट्रिक वेहिकल इंडस्ट्री)ही ईव्ही वाहनांनी म्हणजेच इलेक्ट्रिक वाहनांनी बनलेली आहे.EV हे असे वाहन आहे जे पेट्रोल किंवा डिझेलऐवजी विजेवर चालते.
- बॅटरी इलेक्ट्रिक वाहने (BEV) पूर्णपणे इलेक्ट्रिक असतात. ते त्यांच्या बॅटरी पुन्हा भरण्यासाठी चार्जिंग स्टेशन वरती अवलंबून राहतात. ते गॅसोलीनऐवजी वीज वापरतात आणि पर्यावरणासाठी चांगले असतात.
- प्लग-इन हायब्रीड इलेक्ट्रिक वाहने (PHEV) वीज किंवा पेट्रोलवर चालू शकतात. त्यांच्याकडे एक बॅटरी पॅक आहे जो चार्ज करण्यासाठी चार्जिंग स्टेशन वरती प्लग इन केला जाऊ शकतो. परंतु एक पेट्रोल इंजिन देखील असते जे बॅटरी संपल्यावर कारला उर्जा देऊ शकेल.
येणाऱ्या 6 वर्षांच्या काळात भारत Electric Vehicle Industry कडे कसे पाहत आहे?
COP26 च्या परिषदेत, भारताने 2030 पर्यंत भारताचे ऊर्जा क्षेत्रातील कार्बन उत्सर्जन निम्म्याने कमी करण्याचे धाडसी उद्दिष्ट समोर ठेवले आहे. या योजनेत तीन मुख्य भाग समाविष्ट आहेत
1) स्वच्छ ऊर्जेला चालना: भारताने 2030 पर्यंत 500 गिगावॉट्सपर्यंत पोहोचून आपली शाश्वत ऊर्जाची क्षमता तिप्पट करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.
2) इलेक्ट्रिक वाहनाची गती : 2030 पर्यंत सर्व नवीन कार विक्रीपैकी किमान 30% इलेक्ट्रिक वाहने बनवण्याचे उद्दिष्ट ठेवून भारत जागतिक EV30@30 मोहिमेत सामील झाला.
3) एकूणच डिकार्बोनायझेशन: हे प्रयत्न एकत्रितपणे ऊर्जा क्षेत्रातील कार्बन उत्सर्जन लक्षणीयरीत्या कमी करतील.
भारतातील ईव्ही मार्केट : विक्रीचा अंदाज
- अंदाज असे सूचित करतात की 2023 मध्ये US$ 2 अब्ज एवढी असलेली भारतीय ईव्ही मार्केट 2025 पर्यंत US$7.09 अब्जपर्यंत वाढू शकते. बेन अँड को कंपनीच्या अहवालानुसार, 2030 पर्यंत, भारतात विकल्या जाणाऱ्या सर्व ईव्हीपैकी सुमारे 40 ते 45 टक्के इलेक्ट्रिक दुचाकी वाहने असतील. आणि इलेक्ट्रिक प्रवासी वाहने/पॅसेंजर गाड्या सुमारे 15 ते 20 टक्के बनू शकतात.
तथापि, नीती आयोगाच्या अहवालानुसार, भारत सरकारचे लक्ष्य आहे की :
- स्कूटर आणि मोटारसायकल (दुचाकी): बहुतेक दुचाकी ह्या भविष्यात इलेक्ट्रिक असतील, व सर्व इलेक्ट्रिक वाहनांपैकी मोठा भाग (40-45%) दुचाकीचा असेल बनवतात.
- कार: इलेक्ट्रिक कार अधिक सामान्य होऊ शकतात, सर्व इलेक्ट्रिक वाहनांच्या पैकी 15-20% भाग इलेक्ट्रिक कार चा असणार.
- मोठी वाहने: भारत सरकारची इलेक्ट्रिक बस (40%), ट्रक (70%), आणि दुचाकी डिलिव्हरी आणि टॅक्सी (एकूण 80%) अशी काही मोठी उद्दिष्टे आहेत.
VAHAN ((भारताच्या राष्ट्रीय परिवहन प्रकल्पाच्या मिशन मोड प्रकल्पाअंतर्गत 2006 मध्ये सुरू करण्यात आलेला प्राथमिक ई-सरकार Application), कडून गोळा केलेल्या माहितीच्या आधारे मागील तिमाहीच्या (Q2 FY 24) तुलनेत, भारताच्या इलेक्ट्रिक दुचाकी बाजारपेठेत FY 2023-24 (Q3 FY 24) च्या तिसऱ्या तिमाहीत विक्रीत लक्षणीय वाढ झाली आहे, 34.42 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. चालू आर्थिक तिमाहीत (Q4 FY 24) 76,301 युनिट्सची मजबूत विक्री झाली आहे जी वाढ दर्शवते.
भारतातील इलेक्ट्रिक वाहन उद्योग: परदेशी गुंतवणूकदारांनी लक्ष का द्यावे
- व्हॉल्यूमच्या बाबतीत, 2030 पर्यंत भारतीय ऑटोमोबाईल बाजार तिसऱ्या क्रमांकावर येण्याचा अंदाज आहे. जर भारत 2030 चे आपले महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट साध्य करण्याच्या दिशेने सातत्याने प्रगती करत राहिला तर 2030 पर्यंत देशातील ईव्ही मार्केटचे मूल्य US$ 206 अब्ज पर्यंत वाढेल. CEEW सेंटर फॉर एनर्जी फायनान्स (CEEW-CEF) द्वारे स्वतंत्र संशोधनात सांगितलेल्या रीपोर्टनुसार करण्यात आहे .
- यासाठी सुमारे US$180 बिलियन वाहन निर्मिती आणि चार्जिंगसाठीच्या पायाभूत सुविधांमध्ये गुंतवणे आवश्यक आहे. 2021 मध्ये भारतीय EV बाजाराने US$6 अब्ज गुंतवणूक आणली आणि उद्यम भांडवल(व्हेंचर कॅपिटल) आणि खाजगी इक्विटी(प्रायवेट इन्वेस्टमेंट) कंपन्यांना ते अधिक आकर्षक वाटत आहे.
शक्यता आहे की टेस्ला भारतात आपला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी स्थानिक भागीदार शोधत आहे. सुप्रसिद्ध सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, अमेरिकेतील इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये नावाजलेले टेस्लाचे निर्माते एलोन मस्क हे रिलायन्स इंडस्ट्रीजसोबत येथे मॅन्युफॅक्चरिंग प्लांट स्थापन करण्यासाठी संभाव्य उपक्रमाबाबत चर्चा करत आहेत.
ईव्ही क्षेत्रात करिअर कसे घडवायचे?
हार्डकोर ईव्ही नोकऱ्या: Hardcore EV Jobs
इलेक्ट्रिक वाहन (EV) उद्योग हा तांत्रिक प्रतिभेचा केंद्रबिंदू आहे. आणि “हार्डकोर” भूमिका विविध अभियांत्रिकी आणि सॉफ्टवेअर क्षेत्रातील कौशल्याची मागणी करतात.
डिझाइन आणि विकास(Design and Development)
1) इलेक्ट्रिकल अभियंता (EV पॉवरट्रेन):विद्युत प्रणाली(Electrical Systems) हे EV चे हृदय मानले जाते. – व त्याची डिझाइन, विकास आणि चाचणी करणे. यामध्ये हाय-व्होल्टेज बॅटरी पॅक, पॉवर इलेक्ट्रॉनिक्स जे बॅटरी पॉवरला मोटरसाठी वापरण्यायोग्य उर्जेमध्ये रूपांतरित करतात आणि इलेक्ट्रिक मोटर देखील समाविष्ट करतात. एक इलेक्ट्रिकल अभियंता म्हणून तुम्ही या महत्त्वपूर्ण घटकांची कार्यक्षमता, कार्यप्रदर्शन आणि सुरक्षितता सुनिश्चित कराल.
2) ऑटोमोटिव्ह अभियंता (ईव्ही स्पेशलिस्ट): स्वतःला संपूर्ण ईव्हीचे आर्किटेक्ट म्हणून विचार करा. इलेक्ट्रिकल सिस्टीम, यांत्रिक घटक (जसे की चेसिस आणि सस्पेंशन) आणि शरीराची रचना एकत्रित करून संपूर्ण वाहनाची रचना, विकास आणि कठोरपणे चाचणी करण्यासाठी तुम्ही विविध अभियांत्रिकी संघांसोबत सहयोग कराल. तुमचे लक्ष केवळ EV कार्यक्षम बनवण्यावरच नाही तर आरामदायक, सुरक्षित आणि सर्व नियामक मानकांची पूर्तता करण्यावर आहे.
3) सॉफ्टवेअर अभियंता (ईव्ही कंट्रोल सिस्टीम): EVs ही क्लिष्ट(कॉम्प्लेक्स) मशीन्स आहेत. ज्यांना केवळ कच्ची शारीरिक शक्तीच नाही तर सॉफ्टवेअर बुद्धिमत्ता आणि कार्यक्षम विद्युत प्रणालींचा समतोल असणे आवश्यक असतो. तुम्ही बॅटरी व्यवस्थापन, पॉवर डिलिव्हरी आणि रिजनरेटिव्ह ब्रेकिंग सारख्या वैशिष्ट्यांसह संपूर्ण विद्युत प्रणाली नियंत्रित करणारा कोड विकसित कराल किंवा लिहाल. या भूमिकेसाठी कार्यप्रदर्शन ऑप्टिमाइझ करण्यासाठी आणि सुरळीत ड्रायव्हिंग अनुभव सुनिश्चित करण्यासाठी सॉफ्टवेअर हार्डवेअरशी कसे संवाद साधते याचे सखोल आकलन असणे आवश्यक आहे.
4) बॅटरी तंत्रज्ञान आणि सेल केमिस्ट्री अभियंता: ईव्हीचे भविष्य बॅटरी तंत्रज्ञानातील प्रगतीवर अवलंबून आहे. एक अभियंता म्हणून, तुम्ही पुढील पिढीतील बॅटरी रसायनांचे संशोधन, विकास आणि चाचणी करण्यात आघाडीवर असाल. तुमच्या कामामध्ये रेंज वाढवणे, चार्जिंगच्या वेळा सुधारणे किंवा शाश्वत बॅटरी रिसायकलिंगच्या आव्हानाचा सामना करणे यांचा समावेश असू शकतो.
उत्पादन आणि पुरवठा (Manufacturing and Supply Chain):
1) तंत्रज्ञ आणि असेंब्ली लाईन कामगार: हे कुशल व्यावसायिक ईव्हीमध्ये जाणाऱ्या जटिल सिस्टम्स तयार करतात आणि त्यांची देखभाल करतात.
2) बॅटरी स्पेशालिस्ट: बॅटरी हा मुख्य EV घटक असल्याने, हे तज्ञ नवीन बॅटरी तंत्रज्ञान विकसित करण्यावर, कार्यक्षमता सुधारण्यावर आणि पुनर्वापराच्या उपक्रमांची अंमलबजावणी करण्यावर लक्ष केंद्रित करतात.
चार्जिंग इन्फ्रास्ट्रक्चर:
1) इलेक्ट्रिकल अभियंते: चार्जिंग स्टेशन आणि त्यांना समर्थन देणारे इलेक्ट्रिकल ग्रिड डिझाइन आणि विकसित करणे.
2) शहरी नियोजक: सोयीस्कर आणि प्रवेशयोग्य नेटवर्क तयार करण्यासाठी चार्जिंग स्टेशन कोठे तयार करायचे हे ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
प्रत्येक पदासाठी अभियांत्रिकी तत्त्वे, विश्लेषणात्मक कौशल्ये आणि नावीन्यपूर्ण आवड यांचा मजबूत पाया आवश्यक आहे. जर तुम्ही आव्हानासाठी तयार असाल आणि इलेक्ट्रिक मोबिलिटीमधील क्रांतीचा भाग बनू इच्छित असाल, तर हे तुमच्यासाठी करिअरचे उत्तम मार्ग बनू शकतात.
आवश्यक स्किल्स :EV इंजीनियर
इलेक्ट्रिकल वाहन अभियंता म्हणून काम करण्यासाठी खालील काही स्किल्स तुमच्याकडे असणे गरजेचे आहे जेणेकरून तुम्ही त्या फील्ड मध्ये आत्मविश्वासाने उतराल.
1)मॉडेलिंग आणि ऑप्टिमायझेशन तंत्र आणि तंत्रज्ञानाची पद्धतशीर अंमलबजावणी आणि व्यवस्थापन.
2) तंत्रज्ञानाच्या विस्तृत श्रेणीशी संबंधित विषयाची ओळख, जसे की: इलेक्ट्रिक पॉवरट्रेन नियंत्रणे आणि त्यांची वैशिष्ट्ये
3) वाहन आणि सिस्टम इंटिग्रेशन
4) सेन्सर्स आणि ऍक्युएशन टेक्नॉलॉजी, सिग्नल/इमेज प्रोसेसिंग
5) डेटा फ्यूजन, मॅटलॅब, सिम्युलिंक, व्हेईकल मेकॅनिक्स, व्हेईकल आर्किटेक्चर
6) इलेक्ट्रिक मोटर डिझाइन,
बॅटरी इंजिनिअरिंग आणि बॅटरी मॅनेजमेंट सिस्टम्स
- व्हेईकल आणि सिस्टम इंटिग्रेशन, टेस्टिंग, व्हॅलिडेशन.
- डिझाइनमध्ये वापरण्यात येणारी प्रक्रिया ECU आणि एम्बेडेड C प्रोग्रामिंग कौशल्य CAN आणि संबंधित प्रोटोकॉल कौशल्य
- नियंत्रण प्रणालीचा विकास, मॉडेल-आधारित डिझाइन(control systems, model-based design)
- सिस्टम-स्तरीय विचार: एआय, रोबोटिक्स, सॉफ्टवेअर आणि इतर तंत्रज्ञान एकमेकांशी कसे संवाद साधतात हे समजून घेण्यासाठी.समस्या सोडवणे, विश्लेषणात्मक आणि सर्जनशील क्षमता.